Wydawca treści
Remont i prace konserwatorskie Piramidy w Rapie
Grobowiec rodziny von Fahrenheid, znany jako Piramida w Rapie został uratowany!
Piramida w Rapie okazała się dla Nadleśnictwa Czerwony Dwór wyzwaniem po każdym wględem. Nie było natomiast wąpliwości, że obiekt wymaga ratowania i to my musimy się nim zająć. Ponad dwa lata trwał ciężki i absorbujący okres przygotowań. W tym czasie zbudowaliśmy rozległą sieć współpracy integrującą środowiska leśne, naukowe, architektoniczne, konserwatorskie oraz administracyjne, dzięki której mogliśmy przygotować się do realizacji tego zadania. Dziękujemy archeologom - Marcie Bura i Januszowi Janowskiemu, którzy włożyli mnóstwo pracy i zaangażowania w badania Piramidy i nadal są z nami. Przygotowaliśmy dokumentację konserwatorską oraz projektowo - budowlaną. Udało nam się przekonać osoby decyzyjne do uruchomienia finansowania tego projektu. 17 lipca 2018 r. zakończył się ten trudny i absorbujący proces. Po wyłonieniu wykonawcy w drodze przetargu niegoraniczonego, w ramach Prawa zamówień publicznych, przekazaliśmy teren i samą piramidę firmie Revita Art Sp. z o. o., która podjęła się prac konserwatorskich i remontowo budowlanych zabytku. 26 listopada 2018r. odbył się odbiór techniczny prac. Znów można odwiedzać piramidę!
Poniżej znajdziecie Państwo zapis naszych działań.
Kalendarium działań:
- 17 lipca 2018 r. - podpisanie umowy z wykonawcą i przekazanie placu budowy.
- 17 lipca - 27 lipca 2018 r. - organizacja terenu budowy, wykonanie rusztowań i zabezpieczeń wewnątrz piramidy w części niskiej, czyszczenie muru i usuwanie tynku na zewnątrz budynku.
- 28 lipca - 9 sierpnia 2018 r. - usunięcie wtórnych tynków z elewacji i piramidy (ok. 1/3), zabiegi odgrzybieniowe, rozspoinowanie murów elewacji, izolacja części fundamentowej, prace konserwatorskie drzwi wejściowych i trumien, przemurowania wewnętrzne i zewnętrzne z szyciem muru, spoinowanie ścian zewnętrznych z okrzeskami, rozebranie posadzki ceramicznej.
- 9 sierpnia 2018 r. - transport szczątków do miejsca tymczasowego spoczynku.
- 9 sierpnia - 27 sierpnia 2018 r. - w 90% zakończono przemurowania części niższej budowli, wykonano izolację fundamentów kamiennych, trwają prace związane z rekonstrukcją elewacji oraz wieńców. Trwa rekonstrukcja lunet okiennych i glifów. Odnaleziona została sterczyna - zwieńczenie przypór budowli, co rozwiązało tajemnicę ostatecznego kształtu budowli.
- 27 sierpnia - 5 września 2018 r. - odtworzono lunety okien i gzyms części dolnej. Nadal trwają prace przy elewacji. Praktycznie zakończono przemurowania wewnątrz części dolnej - do odtworzenia pozostała część sklepienia klasztornego zniszczona przez wandali. Pracujemy nad zabezpieczeniem dachu wieżowego oraz rozpoczynają się prace związane z jego konserwacją.
- 6 września - 13 września 2018 r. – trwają prace nad zabezpieczeniem dachu wieżowego (usunięto około 40% wtórnego tynkowania) oraz rozpoczynają się prace związane z jego konserwacją. Rozpoczęto odbudowę sklepienia nad portalem wejściowym.
- 14 września - 10 października 2018 r. - całkowite oczyszczenie budowli z oryginalnych tynków i nałożenie nowych powłok konserwatorskich. Odtworzenie lunet okien i portalu wejściowego. Konserwacja krzyża, trumien i drzwi wejściowych. Przygotowanie do montażu krat okiennych i wejściowej. Przygotowanie do obróbek blacharskich oraz montażu piramidionu. Wykonanie próbek tynków ostatecznych oraz dobór kolorystyki farb.
- 11 października - 16 listopada 2018 r. - malowanie elewacji części wysokiej, nałożenie tynków wewnętrznych i zewnętrznych, piaskowanie elewacji, montaż krzyża nad wejściem.
- 23 października 2018 r. - na wniosek wykonawcy, ze względu na panujące warunki atmosferyczne, wydłużamy termin realizacji do dnia 21 listopada 2018 r.
- 14 listopada 2018 r. - wykonawca składa zawiadomienie o zakończeniu prac i gotowości do odbioru końcowego.
- 16 - 21 listopada 2018 r. - ułożenie posadzek wewnątrz kaplicy, montaż krat zabezpieczających i drzwi wejściowych, montaż systemu alarmowego z powiadamianiem o zdarzeniach, wykonanie obróbek blacharskich, wykonanie obsypki fundamentu i opaski wokół budowli, uporządkowanie placu budowy.
- 19 listopada 2018 r. - transport i złożenie szczątków w grobowcu.
- 26 listopada 2018 r. - odbiór techniczny prac remontowo - budowlanych i konserwatorskich.
Osoby i instytucje zaangażowane w ratowanie Piramidy w Rapie:
- Nadleśnictwo Czerwony Dwór, Lasy Państwowe, nadleśniczy Mariusz Kimszal, sekretarz nadleśnictwa Tomasz Łaskowski
- Revita Art Sp. z o. o. Dewajtis Art, ul. Dewajtis 5/7, 01-815 Warszawa - prezes zarządu p. Krystyna Wadzyńska
- Nadzór inwestorski - Romuald Muszyński, Projektowanie, nadzór inwestorski, Maldanin 18c, 12-200 Pisz
- Nadzór archeologiczny - Izabela Mellin-Wyczółkowska, Mazurska Pracownia Archeologiczna "Rudka", ul. Bałtycka 18, 11-400 Kętrzyn
- Nadzór konserwatorski - dr hab. Janusz Smaza prof. ASP, artysta plastyk
- Projekt budowlany i program prac konserwatorskich - eSPe Studio Stanisław Politalski, Plac Słoneczny 9/1, 01-528 Warszawa
Całość prac została sfinansowana z funduszu leśnego Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe.
Piramida w Rapie uratowana!
26 listopada 2018 r. odbył się odbiór techniczny prac remontowo - budowlanych i konserwatorskich, czym oficjalnie zakończyliśmy prace w piramidzie.
Po trwających blisko pięć miesięcy pracach remontowo - budowlanych i konserwatorskich budowlę udało się uratować. Przypomnimy, że jej stan wymagał natychmiastowej interwencji, gdyż piramida groziła zawaleniem. Oprócz upływu czasu, do zniszczeń zabytku przyczynili się wandale.
Tu znajdziecie kalendarium prac i galerię zdjęć!Osoby i instytucje zaangażowane w ratowanie Piramidy w Rapie:
- Nadleśnictwo Czerwony Dwór, Lasy Państwowe, nadleśniczy Mariusz Kimszal, sekretarz nadleśnictwa Tomasz Łaskowski
- Revita Art Sp. z o. o. Dewajtis Art, ul. Dewajtis 5/7, 01-815 Warszawa - prezes zarządu p. Krystyna Wadzyńska
- Nadzór inwestorski - Romuald Muszyński, Projektowanie, nadzór inwestorski, Maldanin 18c, 12-200 Pisz
- Nadzór archeologiczny - Izabela Mellin-Wyczółkowska, Mazurska Pracownia Archeologiczna "Rudka", ul. Bałtycka 18, 11-400 Kętrzyn
- Nadzór konserwatorski - dr hab. Janusz Smaza prof. ASP, artysta plastyk
- Projekt budowlany i program prac konserwatorskich - eSPe Studio Stanisław Politalski, Plac Słoneczny 9/1, 01-528 Warszawa
Całość prac została sfinansowana z funduszu leśnego Państwowego Gospodarstwa Leśnego Lasy Państwowe.
Ratujemy Piramidę w Rapie!
Piramida jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych i popularnych zabytków Mazur i kolejnym uratowanym dzięki LP.
Po blisko dwóch latach przygotowań udało się pozyskać środki z Funduszu Leśnego na wykonanie prac konserwatorskich i remontowo - budowlanych w najsłynniejszym grobowcu Mazur. Wierzymy, że uda nam się piramidę uratować.
Nadleśnictwo Czerwony Dwór ogłasiło właśnie przetarg na prace konserwatorskie i remontowo - budowlane grobowca rodziny von Faranheid.
Szczegóły przetargu znajdziecie w BIP nadleśnictwa:
https://bip.lasy.gov.pl/…/zamowien…/pg_201805300525099687497
i Biuletynie Zamówień Publicznych:
https://bzp.uzp.gov.pl/ZP400PodgladOpublikowanego.aspx…
Laserem w zabytek - audycja radiowa
Czym jest skanowanie zabytków. Czy archeolog zamieni łopatkę na laser? Posłuchajcie!
http://audycje.tokfm.pl/…/Laserem-w-zabytki-Rozmowa-…/53066…
Rapa - 9:38; Zabrost - 30:10, ale warto posłuchać całego wywiadu - zapraszamy!
Turystyka w Lasach Państwowych
Raz do roku odbywa się robocze spotkanie na temat turystyki w LP. Tegoroczne dotyczyło zabytków i ochrony dziedzictwa kulturowego.
Wystawa w GOK Budry
„Nauka w służbie ratowania zabytków. Piramida w Rapie. Nadleśnictwo Czerwony Dwór"
Panoramy 3D piramidy
Dzięki Pracowni Skanerów 3D Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego - LaCH mamy najnowsze opracowania materiałów z Piramidy w Rapie!
Aplikacja produktów cyfrowych, bo tak nazywa się efekty mrówczej pracy w terenie i przy komputerze, pozwala nam odwiedzić Piramidę w Rapie. Dzięki PotreeView mamy dostęp do chmury punktów - możemy obejrzeć piramidę od zewnątrz i od środka, a dzięki narzędziom dokonać dowolnych pomiarów i analiz budowli. Oprócz tego zamieszczamy panoramy 3D (wnętrze kaplicy i stożek), które możecie oglądać w zwykłych, "kartonowych", okularach 3D - efekt porywający!
http://pano360.3dscanlab.uw.edu.pl/…/Point%20…/piramida.html
http://pano360.3dscanlab.uw.edu.pl/…/Piram…/piramida360.html
Na ratunek Piramidzie w Rapie
fot. Krystian Wojtarowicz - wernisaż wystawy
Minister Andrzej Konieczny, Nadleśniczy Mariusz Kimszal i Sekretarz Nadleśnictwa Tomasz Łaskowski. Wernisaż wystawy "Nauka w służbie ratowania zabytków. Piramida w Rapie, Nadleśnictwo Czerwony Dwór"
Piramida w Rapie to unikatowy zabytek, w którego ratowanie zaangażowało się Nadleśnictwo Czerwony Dwór (RDLP w Białymstoku). W budynku Starej Biblioteki Uniwersyteckiej w Warszawie można zwiedzać wystawę poświęconą temu obiektowi.
Nowo otwarta wystawa jest rozszerzoną wersją prezentacji z Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie, otwartej w październiku 2016 r. W pięknych wnętrzach starej uniwersyteckiej biblioteki są prezentowane rezultaty badań i prac ekspedycji „Piramida w Rapie", która została zorganizowana we wrześniu 2015 r. przez pracowników Instytutu Archeologii UW.
- Badania, których podsumowaniem jest ta wystawa – mówił witając gości rektor UW prof. Marcin Pałys - są kolejnym dowodem na to, że rozwój nauki nie jest możliwy bez współpracy osób prezentujących różne dziedziny, różne spojrzenia na dany temat, osiągnięcia naukowe i tych, którzy dysponują różnymi narzędziami i metodami prowadzenia badań
Przypomniał, że w prace byli zaangażowani archeolodzy, historycy, etnografowie, specjaliści od trójwymiarowej dokumentacji obiektów i badań termowizyjnych, a także osoby z poza naukowego środowiska – architekci i leśnicy. - Taki skład zespołu mógł zagwarantować sukces, czyli pełne kompleksowe opracowanie tematu - podsumował rektor UW.
Tomasz Łaskowski, rzecznik Nadleśnictwa Czerwony Dwór, wspomina, że współpraca między nadleśnictwem a naukowcami rozpoczęła się od zeskanowania piramidy w Rapie. Inicjatorami przeprowadzenia trójwymiarowych pomiarów są dr Marta Bura i dr Janusz Janowski z Pracowni Skanerów 3D Instytutu Archeologii Wydziału Historycznego, Laboratorium Cyfrowe Humanistyki UW.
Nadleśnictwo Czerwony Dwór od wielu miesięcy wykonuje szereg prac konserwacyjno-porządkowych.
Natomiast kilka tygodni temu nadleśnictwo złożyło do Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pełną dokumentację obiektu. - Wnioskujemy o ponad 970 tys. zł, takie są koszty prac, które są konieczne, aby uratować Piramidę w Rapie. Teraz, do maja czekamy na podjęcie przez urzędników decyzji - wyjaśnia Tomasz Łaskowski.
Wykonanie dokumentacji projektowej, architektonicznej i konserwatorskiej kosztowało 80 tys. zł, środki pochodziły z funduszu leśnego.
Jak wyjaśniła Anna Pikus, naczelnik Wydziału Edukacji i Udostępniania Lasu DGLP, decyzję o włączeniu się w prace związane z ratowaniem zabytku podjął dyrektor generalny LP, który zgodził się na przeznaczenie środków z funduszu leśnego na przygotowanie projektu rewitalizacji tego obiektu.
Jak podkreślały osoby zaangażowane w ratowanie piramidy obecny stan techniczny zagraża jej istnieniu. Rozkuwając w różnych miejscach ściany i sklepienie wewnętrzne grobowca, poszukiwacze skarbów przyczynili się do naruszenia jego stabilności i sprawili, że z konstrukcji wypadają kolejne cegły.
W projekt inwentaryzacji i ratowania obiektu zaangażowało się szereg osób różnych specjalności. Wyniki ich prac były omawiane podczas seminarium poprzedzającym wernisaż.
Jednym z głównych celów badań ekspedycji „Piramida w Rapie" było wyjaśnienie wielu nieporozumień nagromadzonych wokół zabytku. Jeden z nich dotyczy niesamowitej energii w budynku, który ma stać na skrzyżowaniu linii geomagnetycznych. Jako dowód podawano mumifikację, a nie rozkład zwłok. Te zmieniły się w mumię, dzięki doskonałej wentylacji piramidy.
Kolejnym mitem jest geneza piramidy. Przez lata twierdzono, że powstała ono na fali egiptomanii po wyprawie Napoleona do Egiptu i jest wzorowana na piramidzie Cheopsa. Ustalono jednak, że mazurska piramida powstała jeszcze przed 1798 r., kiedy to Napoleon wyruszył do kraju faraonów. Na podstawie pozyskanej dokumentacji trójwymiarowej określono, że kąty ścian Piramidy w Rapie odbiegają od egipskiej budowli.
Początkowo budynek, który powstał na polecenie Johanna Fredricha Wilhelma von Fahrenheid, miał być lodownią. Powstałą na wzór „piramidy lodowej" z królewskiego Nowego Ogrodu w Poczdamie (w budowlach przechowywano lód do celów kuchennych). Natomiast von Fahrenheid był dobrym znajomym" króla pruskiego Friedricha Wilhelma II, obaj byli wolnomularzami, szlachcic sprawował funkcję doradcy finansowego zarządu królewskiej loży masońskiej „Pod Trzema Koronami".
Prawdopodobnie w mazurskiej piramidzie nigdy nie przechowywano lodu, natomiast w 1795 r. umieszczono w niej trumnę ze zwłokami żony Johanna – Frideriki. Odtąd piramida stała się grobowcem. Obecnie znane są personalia pięciu osób z rodziny von Fohrenheid pochowanych w grobowcu.
Grobowiec był wielokrotnie plądrowany przez poszukiwaczy skarbów, najprawdopodobniej w 1914 r. po raz pierwszy włamano się do wnętrza piramidy. Niestety, wandale sprofanowali także zwłoki, w 1977 r. ktoś uwał zmarłym głowy.
Wystawa „Nauka w służbie ratowania zabytków. Piramida w Rapie. Nadleśnictwo Czerwony Dwór" została zorganizowana przez dyrekcję Instytutu Archeologii UW oraz Pracownie Skanerów 3D IA UW wraz z Nadleśnictwem Czerwony Dwór, pod patronatem Ministerstwa Środowiska.
Tekst pochodzi ze strony głównej PGLLP: http://www.lasy.gov.pl/informacje/aktualnosci/piramida-z-rapy-juz-jest-w-warszawie, 07.04.2017r.
Konferencja Nauka w służbie ratowania zabytków - Piramida w Rapie
W dawne Bibliotece Uniwersytetu Warszawskiego spotkają się wszyscy, którym zależy na ratowaniu Rapy. Z prawdziwą przyjemnością pragniemy, w imieniu organizatorów, zaprosić Państwa na wernisaż wystawy poświęconej ratowaniu sztandarowego zabytku Mazur Garbatych - Piramidy w Rapie, znajdującej się na terenie zarządzanym przez Nadleśnictwo Czerwony Dwór. Fakt, iż Lasy Państwowe włączają się w tego typu działanie jest niewątpliwym dowodem na to, jak ważną częścią społeczeństwa lokalnego jesteśmy. Wernisaż wystawy poprzedzi seminarium naukowe.
Konserwacja Piramidy von Fahrenheid'ów
Nasze działania ze sfery public relations i projektów przeniosły się do rzeczywistości.
Na naszym profilu facebookowym zamieściliśmy sferyczne panoramy 360 stopni z wnętrza piramidy i unikalne zdjęcia przestrzeni między kaplicą grobową i ostrosłupem budowli.
Rozpoczęliśmy prace związane z ratowaniem i konserwacją Piramidy w Rapie. W dniu 31 stycznia 2017r. podpisaliśmy umowę na wykonanie projektu prac remontowo - budowlanych i konserwatorskich oraz przygotowanie programu konserwatorskiego budowli. Jest to pierwszy krok, który pozwoli na zachowanie zabytku, który na stałe wrósł w wizerunek Mazur Garbatych.
Piramida w Rapie
Większość z nas słyszała o Piramidzie w Rapie. To wyjątkowy, zarówno na Mazurach jak i w skali kraju zabytek – zbudowany w 1795 (według archeologów) grobowiec pruskiego rodu von Fahrenheid. Kształtem przypomina egipską piramidę, choć mało prawdopodobne, by budowniczy na nich właśnie się wzorował - odniesień raczej należy szukać w symbolach masońskich.
W grobowcu złożono ciała siedmiu członków rodu, wraz z samym fundatorem, baronem Friedrichem von Fahrenheid, mecenasem artystów, kolekcjonerem sztuki, pasjonatem starożytnego Egiptu i głównym doradcą finansowym Wielkiej Loży Masońskiej z Królewca (stąd zapewne kształt budowli - piramida jest jednym z głównych symboli masońskich). Co ciekawe ciała, złożone w grobowcu, na przestrzeni lat uległy mumifikacji a odzież zmarłych oparła się rozkładowi.
Grobowiec nie miał szczęścia, jeśli można tak powiedzieć. Ze względu na swój wyjątkowy kształt, zainteresowania właściciela i proces mumifikacji ciał, budził emocje i ciekawość, niestety również poszukiwaczy skarbów. Spokój zmarłych wielokrotnie był zakłócany, grobowiec plądrowano w poszukiwaniu kosztowności. Po II Wojnie Światowej (prawdopodobnie lata 80 – 90 XX w.) mumie zdekapitowano i pozbawiono odzienia. Dewastacja, mimo prób zabezpieczenia grobowca, postępowała – łącznie z wyburzaniem elementów konstrukcyjnych kaplicy. Dopiero w 2010 roku wejście do grobowca zamurowano.
Latem 2015 roku, ekspedycja Instytutu Archeologii Uniwersytetu Warszawskiego, dokonała nieinwazyjnych badań grobowca. Wykonano badania termowizyjne, skany skanerem laserowym oraz badania georadarem. Przeprowadzono badania antropologiczne, wstępnie uporządkowano wnętrze kaplicy i dokonano inwentaryzacji zawartości grobowca.
Dzięki badaniom wiemy, w jakim stanie znajduje się grobowiec i jakie działania konserwatorskie będą potrzebne by zachować Rapę.
Wyniki badań budzą duże zainteresowanie - odwiedzają nas ekipy mediów, o piramidzie piszą czołowe dzienniki, z pytaniami zwracają się osoby prywatne.
13 października 2015r. odbyło się robocze spotkanie na miejscu, przy piramidzie, z Wojewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków.
W ramach prac konserwacyjnych prowadzonych pod nadzorem archeologów z Uniwersytetu Warszawskiego, w maju i we wrześniu 2016r. dokonano uporządkowania i zabezpieczenia wnętrza kaplicy, usunięto również roślinność porastająca budowlę oraz udrożniono system kanałów wentylacyjnych.
Stan obiektu wymaga natychmiastowej interwencji konserwatorskiej. Koszty prac szacuje się na około milion złotych. Nadleśnictwo Czerwony Dwór, na terenie którego znajduje się piramida, dokłada wszelkich starań by zabytek zachować, jednak nie dysponuje środkami tej wielkości. 23 września 2016r. ponownie odbyło się spotkanie z Wojewódzkim Urzędem Ochrony Zabytków w tej sprawie. Nadleśnictwo stara się również budować szeroką koalicję na rzecz Rapy, by problemem ratowania zabytku zainteresować możliwie jak najliczniejsze grono osób, organizacje pozarządowe oraz samorządy i administrację państwową.
25 października 2016r, o godzinie 17:00 w Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie odbyło się otwarcie stałej wystawy poświęconej Piramidzie w Rapie. Wystawie towarzyszyła publikacja na temat budowli.
Więcej ciekawych prac laboratorium 3D znajdziecie tu: www.facebook.com/3DScanLabIAUW; www.archeo.uw.edu.pl/skanery3d.
Skład ekspedycji:
Marta Bura, Janusz Janowski - Pracownia Skanerów 3D (Instytut Archeologii UW, Laboratorium Cyfrowe Humanistyki UW)
Dr Wiesław Więckowski, antropolog Pracownia Bioarcheologii, (Instytutu Archeologii UW)
Dr Hubert Kowalski, badania historyczne, Muzeum UW
Dr Jerzy Marek Łapo, badania historyczne i etnograficzne, Muzeum Kultury Ludowej w Węgorzewie
Dariusz Dajek, zdjęcia termowizyjne, Firma Termoenergia
Dr hab Piotr Wężyk, integracja pomiarów, Uniwersytet Rolniczy w Krakowie.
Tu znajdziecie wizualizacje efektów naszych prac - przelot przez wirtualną chmurę punktów i wirtualną wycieczkę do wnętrza piramidy.
Prace konserwacyjne (Nadleśnictwo Czerwony Dwór):
- Paweł Jaworowski
- Stanisław Jaworowski
- Dariusz Kulfan
- Zbigniew Lubiński
Nadzór archeologiczny: Janusz Janowski, Marta Bura
Nadzór architektoniczny: Stanisław Politalski
Dziękujemy za udostępnienie materiałów wraz z zezwoleniem na publikację (w tym zdjęć i raportu z badań) p. Marcie Bura i p. Januszowi Janowskiemu. Autorzy zdjęć i opracowań graficznych: Piotr Wężyk, Hubert Kowalski, Marta Bura, Tomasz Łaskowski.
