Zasady ogólne wyznaczania lasów HCVF
i zasady gospodarowania w nich w Nadleśnictwie Czerwony Dwór

Lasy HCVF (skrót od angielskiej nazwy: High Conservation Value Forests – polska nazwa: Lasy o szczególnych walorach przyrodniczych) są wyznaczane z wykorzystaniem „Kryteriów wyznaczania Lasów o szczególnych walorach przyrodniczych w Polsce" Adaptacja do warunków Polski, lipiec 2006 r. autorstwa: Związku Stowarzyszeń „Grupa Robocza FSC-Polska".
• Procedura wyznaczania tych lasów i zasad gospodarowania w nich zrealizowana została po konsultacjach z samorządami, organizacjami pozarządowymi i środowiskami naukowymi. Konsultacje prowadzone były w oparciu o informacje zamieszczone na stronie internetowej oraz pisma wysłane do różnych partnerów zapraszające do konsultacji tej tematyki w okresie (I konsultacje od 27 października 2008 r. do 15 kwietnia 2009 r.; II konsultacje od 1 do 30 czerwca 2009 roku).
• W oparciu o materiały otrzymane od Pana Prof. Czesława Hołdyńskiego z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie przeprowadzono weryfikację zasięgu lasów HCVF. Po ich ukończeniu, skorygowane zasięgi poszczególnych kategorii lasów HCVF zamieszczono na stronie internetowej Nadleśnictwa poddając konsultacjom społecznym w dniach od 27 listopada do 27 grudnia 2010 roku.
• Zakres planowanych na 2014 rok zabiegów gospodarczych w lasach HCVF podlegał konsultacji społecznej w oparciu o informacje zamieszczone na naszej stronie internetowej w 2013 roku.
• W oparciu o pracę taksatorów, którzy wykonali inwentaryzację lasu w ramach tworzenia Planu Urządzenia Lasu dla Nadleśnictwa Czerwony Dwór na lata 2014-2023 dokonano w 2014 roku aktualizacji zasięgu poszczególnych kategorii HCVF.
• W roku 2016 została wykonana przez eksperta botanika z dużą znajomością siedlisk wilgotnych i bagiennych weryfikacja zasięgu i stanu siedlisk 91D0 w obrębie leśnym Czerwony Dwór (w tym w obszarze Natura 2000 Ostoja Borecka). Na ich podstawie wiosną 2017 roku zaktualizowano zasięgi lasów o szczególnych walorach przyrodniczych (HCVF) w Nadleśnictwie Czerwony Dwór. Zmiany w zasięgu poszczególnych kategorii HCVF wynikały głównie z przeniesienia powierzchni z siedliskiem przyrodniczym 91D0-5 Borealna świerczyna bagienna oraz 91D0-6 Sosnowo-brzozowy las bagienny z kategorii 3.2 do 3.1. Ponadto do HCVF ujęto jedynie te powierzchnie siedlisk, które mają ocenę A lub B, a w przypadku obszaru Natura 2000 Niecka Skaliska – te płaty, które otrzymały ocenę FV. Zmienione zestawienia zostały opublikowane na stronie internetowej i poddane konsultacjom społecznym. Do Nadleśnictwa nie wpłynęły żadne uwagi do konsultowanych zasięgów.
• Dodatkowe informacje na temat lasów HCVF można uzyskać u Pana Krzysztofa Rydzewskiego, tel. 87 523 85 11, e-mail: krzysztof.rydzewski@bialystok.lasy.gov.pl , w godzinach od 7:15 do 15:15 w dniach roboczych. W opisie planowanych działań gospodarczych, używane są terminy z zawodowego języka leśników, które są szczegółowo objaśnione w pliku do pobrania na dole strony „Słownik terminów leśnych”.

Wykaz zabiegów gospodarczych planowanych do wykonania w lasach HCVF w 2021 roku:

Propozycje szczegółowych zasad prowadzenia zabiegów gospodarczych w lasach HCVF w roku 2021 na terenie Nadleśnictwa Czerwony Dwór:

UWAGA: Tekst zawiera cytaty z „Kryteriów wyznaczania Lasów o szczególnych walorach przyrodniczych HCVF w Polsce. Lipiec 2006. Związek Stowarzyszeń Grupa Robocza FSC-Polska."

HCVF 1.2 – Ostoje zagrożonych i ginących gatunków

„Dostosować zasady gospodarowania do wymagań gatunków, dla których wyznaczono HCVF przestrzegając zasadę utrzymania „właściwego stanu ochrony gatunku" (definicja „właściwego stanu" w ustawie o ochronie przyrody art. 5, ust. 24).
Wydra – w miejscach wychowu młodych wydr nie wykonywanie czynności gospodarczych
w okresie od 1.05 do 31.07. Szczególne zwracanie uwagi na ślady bytowania wydry, której warunki bytowania zapewnia pozostawienie strefy ochronnej przy ciekach i zbiornikach wodnych.
Żubr – nie wykonywanie zabiegu w miejscach i okresie cielenia się krów żubra; poza tym okresem gospodarowanie zgodnie z Planem Urządzenia Lasu (PUL).
Wilk – w miejscach szczenienia się wilka nie wykonywanie zabiegów gospodarczych
w okresie od 1.04 do 15.07 w promieniu 500 m od nory.
Strefa ochronna granicznika płucnika i puchlinki ząbkowanej – czynności gospodarcze będą wykonywane zgodnie z decyzją Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.
Strefa ochrony całorocznej i okresowej ptaków – czynności gospodarcze będą wykonywane zgodnie z decyzją Regionalnego Dyrektora Ochrony Środowiska.
Ponadto wszystkie zabiegi związane z pozyskaniem drewna (w tym również cięcia sanitarne-przygodne) będą realizowane po spełnieniu uwarunkowań:
1. W obszarach Natura 2000 – gospodarowanie zgodne z zapisami zatwierdzonego Planu Zadań Ochronnych.
2. Przy planowaniu zabiegów mogą być wykorzystywane wytyczne zawarte w Poradniku ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000.
3. Wykonaniu oceny potencjalnego wpływu zabiegu na bioróżnorodność w celu wypracowania metody minimalizowania możliwego negatywnego oddziaływania zabiegu na obiekt ochrony.

HCVF 2.1 – Kompleksy leśne odgrywające znaczącą rolę w krajobrazie

„Celem jest tu zachowanie charakteru wielkiego kompleksu leśnego – co w zasadzie nie nakłada szczególnych wymogów na gospodarkę leśną."
Na siedliskach wymienionych w Dyrektywie Rady 92/43 EWG z dnia 21 maja 1992 r.
w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory, w załączniku nr 1 (tzw. „siedliska naturowe"), wszystkie zabiegi związane z pozyskaniem drewna (w tym również cięcia sanitarne-przygodne) będą realizowane po spełnieniu poniższych uwarunkowań:
1. W obszarach Natura 2000 – gospodarowanie zgodne z zapisami zatwierdzonego Planu Zadań Ochronnych.
2. Przy planowaniu zabiegów mogą być wykorzystywane wytyczne zawarte w Poradniku ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000.
3. Wykonaniu oceny potencjalnego wpływu zabiegu na bioróżnorodność w celu wypracowania metody minimalizowania możliwego negatywnego oddziaływania zabiegu na obiekt ochrony.

HCVF 3.1 – Ekosystemy skrajnie rzadkie i ginące

„Wyznaczone obszary powinny być wyłączane z użytkowania - należy oczekiwać ich "przeznaczenia do ochrony przyrody", nawet jeżeli nie będą objęte ustawowymi formami ochrony przyrody (w praktyce zwykle nie należy w nie ingerować, chyba że występują szczególne potrzeby przyrodnicze). Wymaga to desygnacji jako ochronne-cenne fragmenty rodzimej przyrody i równoczesnego zaliczenia do gospodarstwa specjalnego.”
Na 2021 roku nie zaplanowano prac gospodarczych w płatach lasu zaliczonych  do lasów HCVF 3.1.

HCVF 3.2 – Ekosystemy rzadkie i zagrożone w skali Europy

„Generalnym kryterium jest zachowanie siedliska przyrodniczego (ekosystemu) we „właściwym stanie ochrony". W praktyce gospodarka leśna powinna zapewnić:
a) Zgodność docelowego typu drzewostanu ze składem odpowiedniego naturalnego zbiorowiska leśnego.
b) Niepomniejszanie udziału % starodrzewu i zachowanie ich ciągłości przestrzennej.
c) Niepomniejszanie średniego wieku i zasobności.
d) Zachowanie lub pilne i intensywne odtwarzanie elementów ważnych dla różnorodności biologicznej ekosystemu (grube drzewa, martwe drzewa, wykroty)."
Na powierzchniach zakwalifikowanych do tej kategorii, wszystkie zabiegi związane
z pozyskaniem drewna (w tym również cięcia sanitarne-przygodne) będą realizowane po spełnieniu uwarunkowań:
1. W obszarach Natura 2000 – gospodarowanie zgodne z zapisami zatwierdzonego Planu Zadań Ochronnych.
2. Przy planowaniu zabiegów mogą być wykorzystywane wytyczne zawarte w Poradniku ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000.
3. Wykonaniu oceny potencjalnego wpływu zabiegu na bioróżnorodność w celu wypracowania metody minimalizowania możliwego negatywnego oddziaływania zabiegu na obiekt ochrony.

HCVF 4.1 – Lasy wodochronne, HCVF 4.2 – Lasy glebochronne

 Gospodarowanie w lasach w powyższych kategoriach jest  zgodne z Planem Zadań Ochronnych i Planem Urządzenia Lasu.
Postępowanie w poszczególnych kategoriach HCVF opiera się m.in. na:
• „Kryteriach wyznaczania lasów o szczególnych walorach przyrodniczych (High Conservation Value Forests) w Polsce. Część II – Gospodarowanie w HCVF" opracowanych i adaptowanych do warunków Polski przez Forest Stewardship Council (FSC) w lipcu 2006r.
• „Poradniku ochrony siedlisk i gatunków Natura 2000 – podręcznik metodyczny" wydanym przez Ministerstwo Środowiska w 2004r.

HCVF 6 – Lasy kluczowe dla tożsamości kulturowej lokalnych społeczności

Na rok 2021  zaplanowano w lasach tej kategorii rębnię IB  i koszenie chwastów na powierzchni 3,87 ha.